Bitki Bazlı Beslenme Hakkında Merak Edilenler

Vegan beslenme ve bitkisel temelli diyetler giderek popüler hale geldi. Ancak iki beslenme tipinin farkları konusunda hemen herkesin kafası halen karışık diyebiliriz. Günümüzde birçok insan; çevresel nedenler, hayvan refahı ve sağlık koşulları nedeniyle hayvansal kaynaklı gıdalarla beslenmeyi bırakıyor. Bu insanlardan bazıları kendilerini “vegan” olarak tanımlarken bazıları ise daha az aşina olduğumuz “bitkisel beslenme” kavramını kullanıyor. Daha sık duymaya başladığımız bu yeni kavramla ilgili merak edilenleri sizin için derledik.

Bitki bazlı beslenme nedir?

1980’li yıllarda ABD bilim dünyasında tanıtılan bitkisel bazlı diyet; düşük yağ ve yüksek lif içeren sebze tüketimi odaklı bir beslenme biçimi olarak karşımıza çıkıyor.  Dr. T. Colin Campbell tarafından tanıtılan bu terim ile veganlık arasındaki temel fark; ahlaki nedenlerden ziyade sağlık nedeniyle hayvansal ürünlerden kaçınmak denebilir. Bu beslenme tarzı, hayvansal ürünlerden kaçınmanın sağlık üzerindeki faydalarına odaklanıyor. 

Bitkisel beslenme, 1990’lı yılların başından beri uygulanıyor. Fakat bunu uygulayan kişiler genelde kendilerini vegan ya da vejetaryen olarak tanımlamıyor.

Bitkisel beslenme ile vegan yaşam tarzı arasındaki en temel fark ise; çok çeşitli, bazen sağlıksız olabilecek işlenmiş gıdaların vegan beslenme için uygunken sağlıklı bir diyet olmama ihtimali nedeniyle bitkisel bazlı beslenme için uygun olmaması olarak açıklanabilir.

Bitkisel beslenme nasıl uygulanıyor?

Bitkisel beslenme tarzını uygulayan bir kişi, yalnızca bitkisel gıda kaynaklarını tüketiyor. Bu beslenme tarzı; et, yumurta, süt, tereyağı gibi hayvansal gıdaları tüketmemeyi içerir. Odak noktası, çoğunlukla bitkisel kaynaklardan gelen besinleri yemektir. 

Bitkisel beslenme programında, aynı zamanda gıdanın en az işlenmiş bir versiyonu ya da gerçek gıdayı tüketmeye odaklanılır. Bu da, yiyeceklerin doğal durumuna mümkün olduğunca yakın olması gerektiği anlamına gelir.

Bitkisel gıdalar, herhangi bir şekilde hayvansal kaynak içermeyen yenilebilir herhangi bir gıdayı ifade eder. Dolayısıyla; et, kemik, süt, yumurta, tereyağı gibi yiyecekler bu diyette tüketilmez. 

Beyaz un, şeker, işlenmiş bitkisel yağlar, cips gibi atıştırmalıklar teknik olarak bitkisel olsalar da, hayvansal kaynaklı olmamalarına rağmen bitkisel beslenme için uygun değildir. Çünkü bu diyet, bitkisel gıdaların işlenmemiş ve doğala en yakın versiyonlarını tüketmeye odaklanır. 

Dolayısıyla, “bitkisel temelli” terimi kullanıldığında, gerçek gıda ya da gerçek gıdanın en az işlenmiş versiyonları akla getirilmelidir. Örneğin; meyve püreleri bitkisel beslenmeye uygundur. Ancak, hazır meyve püreleri bitkisel bazlı olarak kabul edilmemektedir. Aynı şekilde, mısır şurubu eklenmiş konserve ve dondurulmuş sebze ve meyveler de bitkisel beslenmeye uygun değildir. 

Veganlık ve bitkisel bazlı beslenme arasındaki temel fark da burada yatar. Veganlık etik ve inanç temelli bir yaklaşım barındırırken bitkisel bazlı beslenme tümüyle sağlıklı beslenme odaklı bir yaklaşım izler.