Atatürk’ün Kitapları

Mustafa Kemal Atatürk, iyi bir asker ve siyasetçi olmasının yanı sıra etkileyici bir hatip, okumaya düşkün bir kitapsever, aydın bir entelektüel olarak da tıpkı eğitim, sanat, kültür, yaşam ve spor alanlarında olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti’nin örnek bir yurttaşıydı. Cumhuriyetimizin 100. yılını kutlarken Atatürk’ün yazdığı kitaplarla aynı zamanda ne kadar güçlü bir yazar olduğunu da hatırlıyoruz. Onun imzasını taşıyan, kendi yaşam serüveninden hareketle anılarını, deneyimlerini ve hitaplarını kaleme aldığı eserlerini Ata’mızı sevgi ve minnetle anarak inceliyoruz.

Nutuk

Atatürk’ün en çok bilinen ve okunan, “Söylev” adıyla da yayımlanan eseriyle listemize başlıyoruz. Büyük bir emekle kaleme aldığı bu eseri, tarihi değeri kadar içinde barındırdığı deneyim, öğüt ve geleceği öngörebilen anlatımıyla geçmişe, bugüne ve geleceği konu alan bir mirastır.

Geometri

Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin 12 Temmuz 1932’de kurulmasından sonra başlayan Dil Devrimi’yle Türkçeyi sade bir dil haline getirme ve yabancı kökenli kelimelerden arındırma çalışmaları hız kazanır. Arapça ve Farsçadan alınan bilim, fen, sanat ve teknik terimlerin Türkçeleştirilmesi için komisyonlar kurulmasının yanı sıra Osmanlıca terimlerin kullanıldığı “geometri”, eski deyişle “hendese” için bizzat Mustafa Kemal Atatürk devreye girer. Atatürk, 1936 yılında toplanan III. Türk Dil Kurultayı’nın hemen ardından “geometri öğretenlerle, bu konuda kitap yazacaklara kılavuz” olması amacıyla Dolmabahçe Sarayı’nda Geometri kitabını kaleme alır. 

Güneş Dil Teorisi

Atatürk’ün pek de bilinmeyen kitaplarından biri olan bu kitabın hikayesi de ilginçtir. 2 Kasım – 7 Aralık 1935 tarihleri arasında Ulus gazetesinde isimsiz olarak çıkan Güneş-Dil Teorisi’ne ilişkin makaleler hakkında Afet İnan (manevi kızı), Mustafa Kemal’e bir mektup yazar ve Ulus gazetesindeki dil yazılarının Ata’nın kendisine ait olan yazılarına benzediğini vurgular. Makalenin yazarını merak eden Afet İnan, Mustafa Kemal’den gelen mektuptan yazıların bizzat ona ait olduğunu anlar! Bu eserle Atatürk’ün Türk diline olan sevgisini, verdiği önemi ve emeği bir defa daha anlıyoruz. 

Zabit ve Kumandan ile Hasbihal

Mustafa Kemal Atatürk’ün yazarlığının, askerliği ve devlet adamlığının gölgesinde kaldığını anlayabileceğimiz ine keyif veren, ilgi çeken bir eseri de vardır. Nuri Conker (1881-1937), Atatürk’ün mahalle, okul, meslek ve silah arkadaşıydı. Trablusgarp’ta, Çanakkale’de ve Kurtuluş Savaşı’nda beraberdiler. Bu yıllardan bahsettiği Zabit ve Kumandan isimli bir kitap yazmasının ardından, Mustafa Kemal de Zabit ve Kumandan ile Hasbihal isimli eseri yazar. Birbirini bütünleyen ve pekiştiren bu iki kitabın başlıca temalarından biri iyi yöneticilik, devlet yönetimi ve vatandır.

Cumalı Ordugahı

Cumalı Ordugâhı, Atatürk’ün Nutuk’ta da söz ettiği bir eser. Suphi Paşa’nın İştip havalisinde Cumalı’da yaptırdığı süvari manevralarından sonra kaleme alındığı biliniyor. Mustafa Kemal, Cumali Ordugâhı’nı hasretini çektiği askerî hayatın yeniden başlaması gibi düşünerek orada geçirdiği on gün süren anıları kaleme almıştır. 29 Ağustos-8 Eylül 1909 tarihleri arasında gün gün tutulmuş notlardan oluşan ve krokilerle geliştirilen bu eserde Atatürk’ün askerlik anlayışına dair önemli ipuçları vardır. 

Anafartalar Muharebatına Ait Tarihçe

10 Ağustos 1915 Conkbayırı Taarruzu tarihe geçen bir olaydır. Bu savaşta, Mustafa Kemal Atatürk’ün savaş meydanında kendi el yazısıyla kaleme aldığı bu notlar, bir okul defterine yazılmıştır. Eserin en değerli yönüyse olayları sıcağı sıcağına hatta dakikası dakikasına kaleme alınmasıdır elbette. Mustafa Kemal tarafından Türk Tarih Kurumu genel sekreteri Dr. Reşit Galip’e okunmak üzere verilen bu notlar, kitap haline getirilmiştir.

Sivas Kongresi Günleri

Sivas Kongresi, memleketin bütünlüğü ve bağımsızlığının korunması için izlenecek politikanın saptanması ve bu politikaların ülkenin bütününde uygulanmasına karar verilmesi bakımından son derece önemli bir buluşmaydı. Tarihimizdeki en önemli olaylardan biri olan Sivas Kongresi, Nutuk’ta yer almıştır. Bu çalışma, Selma Günaydın ve Yusuf Turan Günaydın’ın Nutuk’un Sivas Kongresi ile ilgili bölümünden alıntılayarak hazırladığı bir kitap olarak karşımıza çıkar.

Arıburnu Muharebeleri Raporu

Mustafa Kemal Atatürk’ün kaleme aldığı bu rapor, Osmanlı Harp Tarihi şubesinin kendisinden hatıralarını yazmasını istemesi üzerine ortaya çıkmış önemli bir tarihî belgedir. Raporda, 19. Tümen Kumandanlığına görevlendirilmesiyle Arıburnu’na gerçekleştirilen ilk çıkarma günü olan 25 Nisan 1915’ten Anafartalar Grup Kumandanlığına atandığı 8-9 Ağustos 1915 tarihine kadar yaşanan kritik gelişmelere yer verilmiştir. 

Hatıra Notları

Mustafa Kemal Atatürk’ün Doğu Cephesinde (Diyarbakır, Siirt) görevli iken bizzat kendi el yazısıyla kaydettiği Hatıra Notları hem tarih bilimi açısından hem de Türk milleti açısından son derece değerlidir bilgiler içeriyor.

Belgelerle Bursa Nutku

Hitap gücü bakımından son derece güçlü bir yetenek ve bilgeliğe sahip olan Mustafa Kemal Atatürk’ün Bursa ziyareti sırasında özellikle Türk gençlerini hedef alarak seslendiği Bursa Nutku, kendimize, bugünümüze ve geleceğimize dair öğütler bulabileceğimiz bir metin olması açısından son derece önemlidir.

Bağımsızlık Benim Karakterimdir

Mustafa Kemal Atatürk’ün sözlerinden özenle derlenmiş bir seçki okumak isteyenler için son derece doğru bir kaynak. Onun en çok bilinen cümlelerinden birinin, “Bağımsızlık Benim Karakterimdir” cümlesini kapağa ve ismine taşıyan eser, son derece etkileyici bir anlatım ve sözler içeriyor.

Eskişehir-İzmit Konuşmaları 1923

Gazi Mustafa Kemal Paşa, 14 Ocak 1923’te bir ay sürecek Batı Anadolu gezisine çıktı. İlk durağı, Eskişehir oldu. Son durağı ise 17 Şubat 1923’teki İzmir İktisat Kongresi. Bu günlerinde yaptığı konuşmalarının metinlerini ve ek notlarını kaleme alan Atatürk, bize de okunması gereken tarihi bir miras bırakmış oldu.